هوای ناپاک غیرقانونی است
آلودگی هوا در ایران؛ چرا قوانین کار نمی‌کنند؟/ معین خزائلی
ماهنامه خط صلح – هوای ناپاک غیرقانونی است
آن‌طور که آمارها نشان می‌دهند، آلودگی هوا در ایران یکی از عوامل اصلی مرگ‌های زودهنگام است و بر اساس آمارهای وزارت بهداشت سالانه چیزی نزدیک به چهل‌هزار مرگ زودرس در نتیجه‌ی آلودگی هوا در ایران رخ می‌دهد. بنا بر همین آمارها تنها در شهر تهران سالانه بیش از چهارهزار شهروند در نتیجه‌ی آلودگی بیش از حد هوا جان خود را با مرگ زودرس از دست می‌دهند
اما نکته‌ی قابل‌توجه در آمارهای منتشرشده از تلفات جانی آلودگی هوا به علاوه‌ی سطح مجاز آلاینده‌ها این است که وضعیت هر روز در حال بدترشدن است و هیچ اثری از بهبودی شرایط محیط زیستی، به ویژه در رابطه با هوا به چشم نمی‌خورد. از سوی دیگر به نظر نمی‌رسد قوانین فعلی کارآیی لازم برای تأمین حداقل حقوق شهروندان برای بهره‌مندی از حق بر محیط زیست سالم را داشته باشند. این در حالی است که قانون هوای پاک با هدف استانداردکردن قوانین مربوط به آلودگی هوا و حفاظت از حق هوای پاک در ایران تصویب شد و بررسی مفاد آن نشان می‌دهد نکات و استانداردهای لحاظ‌شده در این قانون در مقایسه با قوانین کشورهای پیش‌رو به نسبت به‌روز و پیشرفته است
در این میان اما سوال اصلی این‌جاست که چرا با وجود تصویب و اجرایی‌شدن قانون هوای پاک در ایران که هدف آن حفاظت از حق تنفس سالم شهروندان بود، وضعیت آلودگی هوا در ایران نه‌تنها بهبود نیافته، بلکه هر روز نیز بدتر می‌شود
حق شهروندان بر محیط زیست سالم
از منظر قوانین بین‌المللی بهره‌مندی از هوای پاک و آن‌چه که به عنوان حق بر تنفس هوای پاک و سالم به رسمیت شناخته می‌شود، از زیرمجموعه‌های حق بر محیط زیست است و امروزه بخشی از حقوق بشر (نسل سوم) محسوب می‌شود. حق بر محیط زیست ضامن این اصل است که همه‌ی انسان‌ها حق دارند برای رشد فردی و گروهی که در آن علاوه بر آزادی و کرامت انسانی کیفیت زندگی سعادتمندانه نیز تأمین می‌شود، به محیط زیست سالم و متعادل دسترسی داشته و از ظرفیت‌های مختلف آن مانند آب آشامیدنی سالم و هوای سالم برای تنفس بهره ببرند
حق بر محیط زیست به عنوانی بخشی از حقوق بشر در اسناد و تعهدات بین‌المللی نیز مورد اشاره و تأکید قرار گرفته. در همین زمینه اعلامیه‌ی استکهلم در مقام اولین سند بین‌المللی محیط زیستی با اشاره‌ی صریح به حق بر محیط زیست آن را به عنوان یکی از «حقوق بنیادین» برای انسان‌ها معرفی کرده. این حق هم‌چنین در اعلامیه‌ی جهانی ریو، منشور طبیعت و به ویژه کنوانسیون اروپایی «آرهوس» صریحاً مورد شناسایی قرار گرفته و تلاش برای احقاق و تضمین آن از وظایف حکومت‌ها تعیین شده
نظرات